Depremin vurduğu 10 ilde 3 kamer süreyle olağanüstü çözme (OHAL) ilan edilmesi kararı Başkanlık Divanı oluşamadığı amacıyla bugün TBMM’bile görüşülemedi. CHP Kadro Başkanvekili Açık Deniz Özkoç Cumhurbaşkanlığının OHAL Kararının yarın görüşüleceğini söyledi. Cumhur Reisi kararı onaylandığı takdirde depremden etkilenen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 3 ay boyunca OHAL meri olacak.
Cumhur Reisi Recep Tayyip Erdoğan Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat şişman depreminde 10 ilde yaşanan ağır yıkım nedeniyle; Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerini kapsayacak şekilde 3 aylığına OHAL car edilmesi kararı aldı.
TBMM Başkanlığı’na sunulan OHAL kararının zaman TBMM Umumi Kurulu’nda görüşülmesi bekleniyordu ancak TBMM Başkanvekili Haydar Akaret birleşimi yarın 14.00’birlikte genişlemek amacıyla kapattı. TBMM Reislik Divanı toplanamadığı için Umumi Kurul açılamadı. CHP Ekip Başkanvekili Engin Özkoç OHAL’le ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararının erte görüşüleceğini söyledi. Seçme partiden haddinden fazla sayıda mebus halen zelzele bölgesinde say yaptığı üzere Ankara dışında bulunuyor.
Gece saatlerinde Resmi Gazete’da yayınlanan, bugün TBMM Başkanlığına sunulan OHAL’e ait 6785 dar Cumhur Reisi Kararı şöyle:
“Anayasa’nın 119’uncu maddesi ile 2935 sayılı Alışılmamış Nakız Kanunu’nun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine bakarak Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 8 Gücük Ay 2023 Çarşamba günü saat 01.00’dan itibaren 3 ay süreyle OHAL zar edilmesine değişmeyen verilmiştir.”
OHAL’İ DÜZENLEYEN 119’NCU YÖN HADDINDEN FAZLA ÖNEMLİ YETKİLER İÇERİYOR
Anayasa’nın “Olağanüstü çözme yönetimi” antetli 119’ncu maddesinde 2017’dahi değişiklik yapılmıştı. Bu maddeye bakarak; Sedir vacip gördüğü takdirde OHAL süresini icmal, uzatma veya bu kararı tahammül yetkisine topluluk. Cumhur Reisi’nın talebiyle TBMM seçkin defasında bu süreyi 4 kocaoğlan geçmemek üzere uzatabilir. Maddede antrparantez mülk, para ve emek yükümlülükleri ile esas adalet ve hürriyetlerin pekâlâ sınırlandırılabileceğine ait bile tensikat bulunuyor. Ayrıca cumhurbaşkanının, alışılmadık halin muktezi kıldığı konularda bazı sınırlamalara tabi olmaksızın kararname emisyon yetkisi de bulunuyor. Anayasa’nın 119’ncu maddesi şöyle:
“Konu 119: Reisicumhur; kavga, savaşı gerektirecek ayrımsız durumun başgöstermesi, seferberlik, ayaklanma, vatan yahut Cumhuriyete alın akva ve kadrolu ayrımsız indifa, ülkenin ve milletin bölünmezliğini teklifsizce veya dıştan tehlikeye düşüren çaba hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni yahut anne hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik oylumlu şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, momentum olayları nedeniyle kamu düzeninin okkalı şekilde bozulması, tabii kıyamet veya ağır sıklet salgın hastalık evet dahi bati konuşu bunalımın ortaya çıkması hallerinde yurdun tamamında veya benzeri bölgesinde, süresi şeş ayı geçmemek üzere alışılmamış çözme zar edebilir.
Yabansı nakız ilanı kararı, verildiği dönme Resmi Gazetede yayımlanır ve bir çevrim Türkiye Balaban Budun Meclisinin onayına sunulur.
Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya çağırılır; Divan mukteza gördüğü takdirde yabansı halin süresini kısaltabilir, uzatabilir veya olağanüstü boş kaldırabilir.
Cumhurbaşkanının talebiyle Türkiye Iri Millet Meclisi gelişigüzel defasında dört kocaoğlan geçmemek için süreyi uzatabilir. Cenk hallerinde bu dört aylık müddet aranmaz.
Olağanüstü hallerde vatandaşlar üzere getirilecek dünyalık, dünyalık ve mesai yükümlülükleri ile 15 inci maddedeki ilkeler doğrultusunda esas hak ve hürriyetlerin kuşkusuz sınırlanacağı yahut geçici kendisine durdurulacağı, ne hükümlerin uygulanacağı ve işlemlerin bittabi yürütüleceği kanunla düzenlenir.
Alışılmadık hallerde Reisicumhur, alışılmamış halin vacip kıldığı konularda, 104 üncü maddenin onyedinci fıkrasının ikinci cümlesinde tamlanan sınırlamalara bağımlı olmaksızın Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Yasa hükmündeki bu kararnameler Resmi Gazetede yayımlanır, aynı dönüş Sedir onayına sunulur.
Savaş ve mücbir sebeplerle Türkiye Balaban Kavim Meclisinin toplanamaması yararsız dünya kalkmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri üç kamer zarfında Türkiye Büyük Budun Meclisinde görüşülür ve karara bağlanır. Damarı Bozuk halde alışılmadık hallerde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kendinden yürürlükten kalkar.”
