SON yıllarda kalan buğulaşma ve mütenakıs yağışlarla Van Gölü havzasındaki kâh göletler kurudu, bazılarının debileri düştü. Dünyanın bildirme şişman sodalı gölü, Türkiye’nin üstelik genişlik nazik gölü olma özelliği haiz 3 bin 712 kilometrekarelik Van Gölü’nün akarsu seviyesinde ise düşüş yaşandı. Küresel abuhava değişikliğinin bilcümle dünyayı etkileyeceğini tamlayan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Gökçe Yazın Fakültesi Coğrafya Bölümü Akademisyen Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, “Van Gölü havzası bundan sonra etkilenecek. Çünkü bağlı bir toprak. Kullanma akarsu ihtiyacını siz haricen temin edemezsiniz” dedi.
Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, abuhava değişikliğinin yüzey sularını, akarsuların akışını, yağışın şeklini ve mevsimler arasındaki intikal kadar bir nice şeyi değiştirdiğini söyledi. Bu değişimin beraberinde yüzeydeki su hareketliliğinin beraberinde yer altı sularının miktarını, tedahül kapasitesini ve yeterliliğini dahi değiştirdiğini tamlayan Prof. Dr. Alaeddinoğlu, düzlük şeş sularını ağırlıklı olarak besleyici yağmur şeklinin kar olduğunu belirtti.
DÜNYADA CİDDİ ÖNLEMLER ALINMAYA BAŞLANDIDünyanın birçok yerinde düzlük şeş sularının korunması üzere haddinden fazla güç çalışmalar ve kanuni tensikat yapıldığını anlatan Prof. Dr. Alaeddinoğlu, “Bu yasalı düzenlemelerle gelişigüzel o alandaki bütün akarsu kaynakları, başta istikşaf girmek için aksi etkileyecek umum faktörlerden arındırıyorlar. Saha şeş sularına dokunmuyorlar. Meydan altı sularına dokunmadıkları gibi havzadaki akarsu kaynaklarını da besliyorlar” dedi. Mürekkep Milletler’in çatısı altında abuhava kriziyle ait yapılan çalışmalara birlikte değinen Prof. Dr. Alaeddinoğlu, özellikle 2030 yılına dikkat çekti. Toptan iklim değişikliğinin yaratacağı etkilerin bilcümle dünyayı etkileyeceğini anlatan Prof. Dr. Alaeddinoğlu, “Van Gölü havzası çıktı etkilenecek. Çünkü sınırlanmış aynı toprak. Istimal su ihtiyacını siz haricen temin edemezsiniz. Bulunan su kaynaklarının sunma etkin nasıl kullanılacaksa bunun planlanması gerekiyor. Bu senaryoların bildirme iyisi birlikte çok budaklı. Kaldı ki şiddetli senaryolar kıytırık haddinden fazla ağır sorunların olacağını gösteriyor. Zaman için akarsu sorunu olmayabilir. Bugün üzere yer altı kaynakları su ihtiyacınızı karşılıyor tür ama geleceğe ilişkin elimizde somut tıpkısı molekül yok. Yani şurası diyemez, tek kimesne, ‘Van Gölü havzasının şu büyüklüğünde su yatağı var’ diyemez. Bu hesaplanmış, ölçülü değil. Dolayısıyla ‘geleceğe ilgili su sorunumuz namevcut’ üstelik diyemez. Kaldı ki mevcut içinde yaşanan buğulaşma, sıcaklıktaki artış, göl seviyelerindeki bu düşüş bize senaryonun esasta on paralık bile hakeza olmadığını gösteriyor. Çünkü alelhusus faziletkâr kesimlerdeki o sıradan göllerin birçoğunun kuruduğunu biliyoruz, Akgöl kabil. Bu göllerin kuruması bir nice şeyi tetikliyor. Söylemek kim topraktaki su seviyesi düşüyor. Yani o gölleri besleyici kar suları bundan sonra o toprakta yok” diye niteleyerek konuştu.