Tokat’ta ruhlu Çökeliğinoğlu ailesi, kahvaltı sofralarının vazgeçilmezleri arasında düzlük düz coğrafi işaretli yağlının yapımını 4 kuşaktır sürdürüyor.
Kentte tahminî 150 yıllık geçmişi kâin yağlının hamuru yoğrulduktan bilahare üstüne margarin sürülüyor ve tezyifkâr parçalara ayrılıp tıpkı saat dinlenmeye bırakılıyor.
Daha sonra yuvarlak halde inceltilen ana, margarin sürülen tepsilere konuluyor. Odun ateşi yanan fırına atılan tepsilerdeki besili, yaklaşık 15 dakikada pişiriliyor. Girintisiz Çıkıntısız ve çökelekli adına yapılan semirtilmiş, isteğe göre tereyağlı üstelik hazırlanıyor.
Yöresel lezzetlerden semiz, Tokatlıların kahvaltıda yeryüzü çok tükettiği yiyecekler arasında bulunuyor.
Tokat Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği yoluyla Itidalli Karadeniz Kalkınma Ajansının 2019 Beceri Destek Programı kapsamında hazırlanan proje ile Tokat yağlısına, sabık sene Türk Nişancı ve Bellik Kurumunca coğrafi işaret belgesi verildi.
“Bu besili olmazsa Tokat’ımız kahvaltıda bire bir öz yemez”
Kentte besili üretimi eden 65 yaşındaki Maharetli Çökeliğinoğlu, AA muhabirine, 13 yaşından bu yana bu işle uğraştığını söyledi.
Besili yapımının dedesinden babasına, ondan birlikte namına kaldığını anlatan Çökeliğinoğlu, “Bu bize dededen kalma tıpkı tekellüm. Benden bile oğullarıma. Bu semirtilmiş olmazsa Tokat’ımız kahvaltıda tıpkı öz yemez. İlla besili olacak.” dedi.
Tokat’ta kahvaltılarda yağlı tüketiminin anane haline geldiğine bel fail Çökeliğinoğlu, şunları kaydetti:
“Yağlının yapılması ağırlık, kıytırık değil. Şeb yarısı başlıyoruz, sabahleyin 06.00’bile amade etmeye başlıyoruz. 52 yıldır yaptığım bu mesleği 2 kamer önce çocuklarıma bıraktım. Çocuklarımdan sonra torunlarım çalışacak. Yavru boyu gidiyor. Mesleğimiz atadan kalma.”
Tokat yağlısını eksantrik illere da gönderdiklerini dile getiren Çökeliğinoğlu, “Yağlı 1-2 kamer kalsa de küflenme yapmaz çünkü cevher yok. Bunun hamurunda tek maya yok. Düğürcük ve kurs hamurunda cevher var. Onlarda küflenme mümkün amma yağlıda banko küflenme gayrimümkün.” ifadesini kullandı.
“Tığ birlikte mesleği çocuklarımıza, torunlarımıza bırakacağız”
Babasından devraldıkları semirtilmiş imal işini ağabeyi Sinan ile bitmeme ettiren 25 yaşındaki Bedrettin Çökeliğinoğlu ise ata mesleği işlerini sürdürdüklerini belirterek, “Tığ dördüncü kuşağız. Biz da şans olursa mesleği çocuklarımıza, torunlarımıza bırakacağız.” dedi.
İzmir’den memleketi Tokat’a tatile gelen Yüce Sever üstelik yağlının Tokat’a has tıpkısı zevk olduğunu vurgulayarak, “Genci, yaşlısı semiz yemeden yapamaz. Sabahları buraya geliyorum alelhusus besili yemeye. Yağlıyı İzmir’e üstelik istiyoruz, kargoyla gönderiyorlar.” diyerek konuştu.
