Türkiye ekonomisi, 2021 yılında yüzde 11,4 oranında büyüyerek sonuç 50 yılın yer erdemli tahaccüm performansını gösterdi

ANKARA – Tecim Bakanı Mehmet Muş, ekonominin 2021 yılında yüzde 11,4 oranında büyüyerek serencam 50 yılın genişlik faziletli nema performansı gösterdiğini söyledi.

AK Tümen Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmayan başkanlığında toplanan Cazibe ve Bütçe Komisyonunda konuşan Bakan Muş, kış aylarına yaklaşılan benzeri dönemde küresel çapta gaz tedarikinde ağırbaşlı sorunlar yaşandığını belirterek, bu durumdan genişlik çok etkilenen bölgenin, yeryüzü nazik dış satım pazarı olan Avrupa Birliği olduğunu söyledi.

Erke krizinin kamu acun ekonomileri üstünde damarlı yük oluşturduğunu tamlayan Muş, “OECD, erke krizinin ati boyutlara ulaşmasının, 2023 yılında Avrupa’nın tahaccüm oranını 1,25 nokta, küresel nema oranını ise 0,5 benek büyüklüğünde azaltabileceğini belirtmiştir. Mavera yandan, Rusya ve Ukrayna hububat ürünleri, yağlı tohumlar ve gübrelerde asıl tedarikçiler olduğu için, gıda fiyatları yılın evvel yarısında yara benzeri şekilde yükselmiş; bu ebat hele birkaç ümranlı ülkeler başta koyulmak amacıyla birçok ülkede gıda güvenliği endişelerini artırmıştır. Küresel ölçekteki yekpare bu menfi gelişmelere rağmen Türkiye ekonomisi üretmeye, istihdam sağlamaya ve Türk mallarını dünyanın ciharıyek yanına ihraç etmeye bitmeme etmiştir. Filvaki, ekonomimiz 2021 yılında yüzdelik 11,4 oranında büyüyerek serencam 50 yılın yeryüzü faziletkâr büyüme performansını göstermiştir. Bu büyümeye para ve bakım ihracatının katkısı 5,3 fakül kabilinden erdemli aynı seviyede gerçekleşmiştir” dedi.

“Mütenavip tedarikçi taharri eğilimleri Türkiye’nin ihracatı üzere fırsat oluşturuyor”

Türkiye’nin azade piyasa kurallarına mecbur ve acun ekonomisine bütün entegre olduğunu belirten Muş, Türkiye’nin bu durumdan etkilendiğini söyledi. Bakan Muş, salgın ve çekişme nedeniyle gözlemlenen alternatif tedarikçi arama ve bölgeselleşme eğilimlerinin, Türkiye’nin küresel tedbir zincirlerindeki konumu ve ihracatı üzere kullanılmamış fırsatlar oluşturduğunu dile getirdi.

“DENIZ ile tecim fazlamız 9,7 bilyon dolara ulaşmıştır”

Karşılaşılan olumsuzluklara rağmen Türkiye’nin ihracatına devam ettiğini rapor eden Icra Vekili Muş, “İhracatımız 2022 yılı Sülale-Ekim döneminde, geçtiğimiz yıla göre yüzdelik 15,4 oranında artarak 209,5 bilyon dolar olmuştur. Bu rakamlarla, ihracatta hem ilk 10 kamer bazında, hem birlikte aylık bazda yeryüzü erdemli seviyelere ulaşılmıştır. 2022 yılının geçmiş 10 ayında dünyanın farklı coğrafyalarına yaptığımız dış satım tüvana aynı şekilde artmaya devam etmiştir. Oransal kendisine sunu fazla dış satım artışı Amerika kıtasına gerçekleşirken, sunma kocaman ticari partnerimiz olan Avrupa Birliği’ne ihracatımız yüzde 13,5 oranında kalık; AB ile ticaret fazlamız 9,7 milyar dolara ulaşmıştır. Mürekkep Krallık’la ticaretimizde ise 6 milyar dolar dış ticaret fazlası verilmiştir. Bu muvaffakiyetli performans, küresel ölçekteki suratsız faktörlerin beraberinde paritedeki düşüşün dahi dış ticaretimiz üzerindeki kilolu menfi etkilerine rağmen sağlanmıştır” diye niteleyerek konuştu.

“İthalatta izlenen artışın yüzdelik 63’ü enerji ve değerli kaynaklı gerçekleşmiştir”

Bu yılın önceki 10 ayında güzeşte yılın tıpkısı dönemine bakarak; ithalat oranının 39,5 oranında artarak 300 bilyon 553 milyon dolar seviyesinde gerçekleştiğini belirten Nazır Muş, “Demincek sizlerle ithalatta yaşanan bu artışın sebeplerini ısınmak isterim. Öncelikle, başta enerji kalkmak üzere mal fiyatlarındaki artışlar, mal ithalatçısı konumunda olan ülkemiz ithalatı üstünde direkt ve zehir ayrımsız artma yaratmıştır. Erke ithalatımız geçmiş 10 ayda sabık yıla bakarak yüzde 118,4, yani 43,7 bilyon dolar artmıştır. Bu artışta fiyatların faal olduğunu görmekteyiz; filvaki 2022 Aile-Ağustos döneminde enerji dış alım miktar endeksi yüzde 10,2 düşüş gösterirken erke ithalat ünite derece endeksi yüzdelik 166,4 artmıştır. Mavera yandan, akıbet dönemde altın ithalatında yaşanan yükseliş da dış alım faturamızı önemli ölçüde arttırmaktadır. Toplam altın ithalatı geçtiğimiz yılın evvel 10 ayına göre yüzdelik 198,4, yani 10,1 milyar dolar artmıştır. Zımnında ithalatta izlenen artışın yüzde 63’ü erke ve altın kaynaklı gerçekleşmiştir” ifadelerini kullandı.

“Türk Eximbank, 2022 yılının önce 10 kocaoğlan bakımından ihracatçılarımız üzere 37,3 milyar dolar finansman desteği sağlamıştır”

Vekil Muş, Türk Eximbank’ın Türkiye’nin bir tane resmi dış satım destek kuruluşu olduğunu dile getirerek, “Türk Eximbank, 2022 yılının ilk 10 ayı itibarıyla ihracatçılarımız üzere 37,3 milyar dolar finansman desteği sağlamıştır. Bankanın toplam kamera sayısı, 2022 yılında bile artmaya bitmeme etmiş olup bu firmaların yüzde 80,7’si KOBİ’dir. Ayrıca Vezneci, Uluslararası ve Bölgesel Bankacılık ve Mal Kuruluşları ile imzaladığı anlaşmalarla arttırma finansman imkanları sunmaya devam etmiş ve yılbaşından itibaren 1,5 bilyon doları aşan miktarda gerçeklik sağlamıştır” dedi.

“Hizmet sektörlerindeki dış tecim fazlası yüzdelik 103 artışla 39,3 bilyon dolara yükselmiştir”

Bakım ihracatının akıbet 20 yılda 4 kattan fazla arttığının altını çizen Muş, “Pandeminin etkilerini geride bırakarak 2021 yılında ayrımsız önceki yıla göre yüzdelik 74,3 oranında artarak 61,3 milyar dolar seviyesine ulaşmış, tıpkı ahit hizmetler dengesi ise 31,7 bilyon dolar olmuştur. 2022 Ağustos yıllıklandırılmış veriye baktığımızda ise hizmet ihracatımız aynı eski yılın ayrımsız dönemine bakarak yüzdelik 65 oranında çoğalma kaydederek 76,4 milyar dolara ulaşmıştır. Aynı dönemde, bakım sektörlerindeki aut ticaret fazlası yüzdelik 103 artışla 39,3 milyar dolara yükselmiştir” ifadelerine yer verdi.

“2021 yılının önceki 6 ayında kısaca 161 bilyon lira olan e-tecim hacmi 2022 yılının aynı döneminde 348 milyar liraya yükselmiştir”

Bakan Muş, vekâlet olarak çöz ticaretteki anne hedeflerinin slayt, adil ve güvenli ticaret ortamı oluşturarak tacirleri, esnafı ve tüketicileri arkalamak olduğunu belirterek, “Pandemi koşullarıyla birlikte e-tecim kamu dünyada olduğu kadar ülkemizde üstelik nazik ayrımsız ivme kazanmıştır. 2021 yılının önce 6 ayında tahminî 161 bilyon teklik olan e-tecim hacmi 2022 yılının benzeri döneminde 348 milyar liraya yükselmiştir” dedi.

Nazır Muş, e-tecim sektöründe rekabeti bozucu veya sınırlayıcı faaliyetlerin engellenmesi, çokça oyunculu yapının yapı edilmesi ve sektörün sağlıklı şekilde büyümesi için Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda değişiklikler yapıldığını hatırlatarak, “Bu düzenlemelerin etkili şekilde uygulanmasıyla adaletli ve saydam bire bir ortalık kuruluş edilecek, e-tecim ilişki yerlerindeki daraç, kıytırık ve mutedil büyüklükteki işletmeler ile esnafın hakları korunacaktır. İşletmelerimizin ticaret sicili işlemlerinin elektronik ortamda yürütüldüğü Merkezi Sicil Taşıt Sistemi MERSİS’te kullanıcı sayısı 2 milyona, malumat paylaşımı yapılan çalım sayısı ise 48’e ulaşmıştır” diye niteleyerek konuştu.

“Ekincilik ürünlerinde lisanslı ambarlama kapasitesini 8,7 milyon tona yükselttik”

Lisanslı depoculuk sistemi ile tarım ürünlerini metin ve gündeş koşullarda dulda altına aldıklarına dikkati calip Muş, “Ekincilik ürünleri ticaretini elektronik ortama taşıdık. Bugüne büyüklüğünde 166 lisanslı depo işletmesine elektrik izni verdik. Böylecene ülkemizin ekincilik ürünlerinde lisanslı ambarlama kapasitesini 8,7 milyon tona yükselttik. Geçtiğimiz yılın Ekim ayında yayımlanan yıpranmamış Kooperatifler Kanununa istinaden, bu yıl 5 bakir talimatname hazırlanarak yürürlüğe girmiştir” diyerek konuştu.

“Kestirmece 900 milyon teklik tutarında anlaşmazlık karara bağlanmıştır”

Son düzenlemelerle toprak ve kaymakamlık tüketici hakem heyetleri parasal sınırı 15 bin 430 liradan 30 bin liraya çıkartıldığını tamlayan Bakan Muş, “Eylül sonu itibariyle mütemmim hakem heyetlerine 453 bini fazla referans yapılmış olup, yapılan başvuruların yüzdelik 61’i e-ululuk üzerinden gerçekleştirilmiştir. Benzeri dönemde 441 bini çok referans sonuçlandırılmış ve kısaca 900 milyon teklik tutarında anlaşmazlık karara bağlanmıştır” dedi.

Gümrükteki yenilikler ve kaçakçılıkla uğraş faaliyetleri

Gümrüklerde makbul teknolojinin çağı çıkarmak için sonsuz yenilendiğini tabir eden Vekil Muş şu ifadelere vadi verdi:

“2022 yılının evvel 9 ayında ülkemizin idrak gelirlerinin yüzde 30’unun tahsil edildiği gümrüklerimizde, tür olan sunma ati seviyede hizmet sunabilmek amacıyla koca teknolojik yatırımlar yapıyor; dijitalleşme ile gümrük işlemlerini basitleştirip bürokrasi ve kırtasiyeciliği azaltıyoruz. 2022 yılının geçmiş 10 aylık sürecinde, gümrük idarelerimizde muamelat gören dış satım beyannamesi sayısı benzeri geçmiş yılın benzeri dönemine nazaran yüzdelik 5,6 artarak 4 milyonu aşmıştır.”

“Dış koca yöntemiyle gerçekleştirilen suiistimallerin engellenmesine müteveccih çalışmalar yürüterek 30 milyar liradan aşkın kamu zararının önüne geçtik”

Gümrüklerde meydana gelen olası kaçakçılıklar ile mücadele hakkında bilgilendirmelerde kâin Vekil Muş, “Gümrük Vikaye Ekiplerimizce hesaplı kaçakçılıkla mücadele faaliyetleri neticesinde mecmu 10 Milyar teklik değerinde kaçak kayıt ele geçirilmiştir. Akaryakıt, duman mamulleri ve alkollü bade kaçakçılığı ile mücadelede yönetsel ve ustalık kapasitemizi artırdık. Akaryakıt kaçakçılığı ile mücadelede etkinliğin artırılması, ilgili kurumların kapasitesinin ve kurumlar arasındaki gelişim birliğinin geliştirilmesi için geçtiğimiz yılsonunda yürürlüğe konulan Akaryakıt Kaçakçılığı ile Mücadeleye Müteveccih Tedbirler Genelgesi ile Gösteri Planı kapsamında düzenlenen icraat Bakanlığımız koordinesinde bitmeme ediyor. Bakanlığımız bünyesinde fariza işleyen Akaryakıt Hususi Ekibince bu sene içerisinde hesaplı çalışmalarda 4 bilyon lira değerinde rüşvet zayi ile 10 Bilyon teklik değerinde cali fatura belirleme ettik ve bin 262 titrem çaktırmadan akaryakıt ele geçirdik. Tıpkısı zamanda, 7318 sınırlanmış Kanun sonrası aut bey yöntemiyle gerçekleştirilen suiistimallerin engellenmesine yönelik çalışmalar yürüterek 30 bilyon liradan çok kamu zararının önüne geçtik” ifadelerini kullandı.

Nazır Muş, Tecim Bakanlığının erek ve faaliyetleri doğrultusunda kullanılmak için, 2023 yılı bütçesinin hep 17 bilyon 124 milyon 310 bin lira olduğunu belirtti.