Nazır Bitkisel: Hesaplı büyümenin yüzdelik 5 olması hedeflenmektedir
HAZİNE ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, “Yıl geneli üzere yüzde 5 oranında aynı büyümenin gerçekleşmesini öngörüyoruz. 2023 yılında de istikrarlı görünümünü koruması muhtemel hesaplı büyümenin yüzde 5 olması hedeflenmektedir” dedi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Tasrif ve Bütçe Komisyonu, DÜRÜST Fırka Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmayan başkanlığında, Kaynak ve Maliye Bakanlığı ile kapalı kuruluşların bütçelerini görüşmek için toplandı. Hazne ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, komite üyelerine tike gerçekleştirdi. Nebati, bakanlığın canlılık ve hedeflerini anlattı. Koronavirüs salgınının yıkıcı sonuçlarının büyük ölçüde geride kaldığına meni eden Icra Vekili Bitkisel, “Ilkah ve genişletici politikaların etkisiyle 2021 yılında küresel düzeyde canlanan iktisadi aktivite, 2022 yılında kademeli kendisine yavaşlamaktadır” ifadelerini kullandı.
‘KÜRESEL BÜYÜME BEKLENTİSİ, YÜZDE 3,2’YE DÜŞTÜ’Jeopolitik gerginliklerin tırmanması, artan erke maliyetleri, yükselen şişkinlik ve sıkılaştırıcı mal politikaları dolayısıyla, global büyümeye ilişik beklentilerin sürekli kendisine kötü cepheli güncellendiğini kaydeden Vekil Nebati, “Uluslararası Servet Fonu (IMF), 2022 yılı global büyüme beklentisini, bu yılın başındaki yüzdelik 4,4 seviyesinden yüzde 3,2’ye düşürdü. 2023 yılı beklentisini üstelik yüzde 2,7 seviyesine indirdi. Diğer yandan acun ticaret hacmindeki artım dahi giderek yavaşlıyor. 2021’dahi yüzdelik 10 küsurat ticaret hacminin, 2022 yılında yüzde 4,3 artması bekleniyor” değerlendirmesinde bulundu.Yüksek enflasyona alın dünyada geçerli parasal sıkılaşmanın etkisiyle talebin daralmaya başladığı, global duraklık riskinin ise bati anlamda arttığını kaydeden Nazır Bitkisel, “IMF, 2023 yılında Almanya ve İtalya ekonomilerinin daralmasını bekliyor. Euro bölgesinin 2023 yılı nema tahmini, bu yılın başında yüzde 2,5 iken, şu anda yüzde 0,5 seviyesine düşmüş durumda” dedi.’ELEKTRİK VE GAZ FİYATLARI SATIN KABUL ETME GÜCÜNÜ AZALTIYOR’2022’nin, koca jeopolitik gerginliklere hayal olduğuna özen calip Bitkisel, “Rusya- Ukrayna savaşı, gıdada ve enerjide kritik tedarik yollarının tıkanmasına ve zımnında emtia fiyatlarında ilave artışlara nöbet açmıştır. Garplı ülkelerin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar ve Rusya’nın alın yanıtlarıyla zaman Avrupa, ciddi ayrımsız erke kriziyle karşı karşıyadır. Hemencecik küsurat ruh ve doğal gaz fiyatları, enflasyonu daha birlikte yükseltirken gömlek halkı satın alma gücünü üstelik azaltıyor” diye niteleyerek konuştu.2021 yılına 50 dolar, 2022 yılına ise 80 dolardan başlayan petrol fiyatlarının, Rusya- Ukrayna savaşıyla 130 dolar seviyelerine kadar yükseldiğini söyleyen Nebati, “Benzer şekilde 2021 yılı başında bin metreküpü 200 dolar olan Avrupa ışıltı doğal gaz fiyatları, neredeyse 18 mezuniyet artarak 26 Ağustos’ta 3 bin 500 doların üstüne çıkma ve tarihi zirveleri görmüştür. Zaman enerji fiyatları tıpkı hacim gerilemiş olsa birlikte hala önceki yılların üzerinde seyretmektedir” değerlendirmesinde bulundu.Türkiye’nin, 2021 yılında yüzdelik 11,4 oranındaki katışık mikro içi hasıla (GSYH) büyümesi ile G20 içinde genişlik aceleci büyüyen talih olduğunu nâkil Bakan Bitkisel, son 50 yılın en erdemli nema oranının kaydedildiğini bildirdi.’TÜRKİYE OECD’DE SUNU HIZLI BÜYÜYEN ÜLKELER ARASINDA VADI ALMIŞTIR’Büyümenin 6,6 puanının ev içi talepten, 4,8 puanının ise kemiksiz aut talepten geldiğini aktaran Nazır Bitkisel şöyle dedi: “Net aut talebin büyümeye olan bu katkısı, 2001’den sonra ulaşılan genişlik yüksek misil olmuştur. Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın illet olduğu ipham ortamına ve zayıflayan küresel ekonomiye rağmen, gayrisafi daraç içi hasılamız ciddi yerine 2022 yılı ilk yarısında yüzde 7,5 tahaccüm kaydetmiştir. 2’nci çeyrek altın bakımından yüzde 7,6 tahaccüm oranıyla Türkiye OECD’da yeryüzü acul büyüyen ülkeler arasında meydan almıştır. Yılın geçmiş yarısında ekonomimiz, sürdürülebilir ve sağlıklı nema hedefimiz doğrultusunda tartılı görünümünü korumuştur. Büyümeye net aut talebin katkısı, ilk çeyrekte 3 puan, 2’nci çeyrekte ise 2,7 puan olmuştur.”TAHACCÜM HEDEFİ YÜZDELIK 5Bakan Bitkisel, 2022’nin 2’nci yarısına ilgilendiren avangart göstergelerin, global yavaşlamanın dahi etkisiyle itidalli büyümeye meni ettiğini belirterek, “Sene geneli için yüzdelik 5 oranında bire bir büyümenin gerçekleşmesini öngörüyoruz. 2023 yılında da dengeli görünümünü koruması muhtemel ekonomik büyümenin yüzdelik 5 olması hedeflenmektedir” ifadelerini kaydetti.’SON 8 YILIN SUNU DÜŞÜK SEVİYESİNE GERİLEDİ’Icra Vekili Nebati, mecmu istihdamın müstevli öncesi dönemin üstüne çıkarak tarihi efdal seviyelere ulaştığını, böylelikle işsizlik oranının biricik haneye düştüğüne değinerek, “Toplanmış istihdam seviyesi eylül itibarıyla 31,4 milyon kişiyle eksiksiz zamanların zirvesine ulaşmıştır. Böylecene, istihdam oranı 2021 yıl sonuna bakarak 0,9 fakül artarak yüzde 47,6’ya yükselmiştir. Etkili istihdam büyümesinin işgücü artışının üstünde seyretmesi sonucunda başıboşluk oranı biricik haneye düşmüştür. Ağustos ayı bakımından başıboşluk oranı akıbet 8 yılın en düşük seviyelerine gerileyerek yüzde 9,9 olmuştur” dedi.’İHRACATIN 305 MİLYAR DOLARA ULAŞMASINI BEKLİYORUZ’İhracatta tarihi rekorların kırıldığını ve kırılmaya devam edeceğini söyleyen Nebati, “‘Türkiye Ekonomi Modeli’ kapsamında attığımız adımlarla alay malay ihracatçılarımız toptan tedbir zincirlerindeki aksaklıkları fırsata çevirmeyi başarmış ve ihracatımızı büyümenin lokomotifi haline getirmiştir. İhracatımız, 2022 yılının gelişigüzel ayında rekor kırmış ve teşrinievvel ayında yıllıklandırılmış 253 bilyon doları aşarak Cumhuriyet tarihinin genişlik efdal seviyesine ulaşmıştır. Bugün Türkiye, 228 talih ve bölgeye ihracat fail ve acun ihracatından aldığı payı yüzde 1’in üzerine çıkaran aktif bire bir tutum konumundadır. ‘Ölçülü Vadeli Izlence’ dönemi böylecene ihracatın 305 milyar dolara ulaşmasını hedefliyoruz” dedi.Küresel enerji fiyatlarına merbut namına faziletkâr seyreden erke ithalatı ile toplam ithalatın üstelik yükseldiğini anlatan Bakan Nebati, “2021 yılında toplanmış 50,7 milyar dolar olan enerji ithalatı, teşrinievvel ayında yıllıklandırılmış olarak 94,4 bilyon dolara yükselmiştir. 2022 yılı ekim ayında ithalat yıllıklandırılmış olarak 356,5 milyar dolar olmuştur. Yıllık ihracatın ithalatı istikbal oranı, ekim kocaoğlan bakımından yüzde 71’ken, erke aut bu ululuk yüzdelik 91 seviyesinde gerçekleşmiştir” açıklamasında bulundu.2023 başında Karadeniz’deki gaz çalışmalarının tamamlanması ve kullanılmamış rezervlerin keşfi ile enerjide dışa bağımlılığı azaltmayı hedeflediklerini kaydeden Nebati, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Cari amal dengesi ile dış finansman ihtiyacı üzerindeki baskıyı henüz birlikte kötü çekmeyi hedefliyoruz. Aut finansman üzerindeki baskıyı azaltmayı amaçlayan yaklaşımımız, çın sektörün döviz pozisyonuna olumlu yansımaktadır. Mali geçim dışındaki firmaların, açık döviz yer açığı, 2017’den itibaren 98,5 bilyon dolar iyileşerek 2022 yılı Ağustos ayında, 2010’dan bu yana en bağan seviyesi olan 89 milyar dolara gerilemiştir. Antrparantez fasıl, bodur vadeli kemiksiz döviz pozisyonunda ağustos kocaoğlan bakımından 69 bilyon dolar fazladadır.”Bitkisel, bankacılık sektörüne yönelik değerlendirmelerde bulunarak, “Bankacılık sektörümüz ekim ayı itibarıyla yabancı mülk kesin umumi pozisyonunda 5 milyar dolarlık fazlaya sahiptir. Seksiyon, istikrarlı görünümü ve aktif anamal yapısı sebebiyle beklenir şoklara alın mukavemetli benzeri konumdadır. 2021 yılı çatlak ayında döviz kuru, oynaklıklarının önüne geçerek mali istikrarımızı takviye etmek için düzem korumalı TL tevdiat ve katılma hesapları (KKM) uygulamasını devreye aldık” dedi.’TL’YE ATILGANLIK ARTTI’Vatandaşların, Düzem Korumalı Mevduat’a (KKM) bindi ve teveccühleri yardımıyla milli mülk biriminde istikrarın güçlendirildiğini, TL’ye olan güvenin arttığına özen çeken Bitkisel, “9 Kasım bakımından 2,3 milyon mudinin, tahminî 1,5 trilyon TL’lik tasarrufu, bu hesaplarda değerlenmektedir. Kaynak yoluyla desteklenen KKM hesaplarına bugüne büyüklüğünde tahminî 91,6 bilyon TL bindi ödemesi gerçekleştirilmiştir. Hazne destekli hesaplarda restorasyon oranı tahminî yüzdelik 70 seviyesindedir. KKM hesaplarının toplanmış vadeli mevduatlar içindeki payı ise yüzdelik 27’dir” diyerek konuştu.KKM uygulamasıyla alay malay TL mevduatının averaj vadesinin, 2 katına yükseldiğini aktaran Nebati, sektörün bildirme yetişkin risklerinden olan mehil uyumsuzluğunda ise mehabetli iyilik sağlandığını söyledi.Nebati, kaynak destekli cesaret kefaleti sistemini hareketli kullanmaya devam ettiklerine meni ederek, “Bu çerçevede işletmelerimizin harcamalarının karşılanması, firmaların envestisman ve ihracat faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla mail dönemde 3 adet cesaret paketini uygulamaya aldık. 2022 yılında kestirmece 7 bin ticari işletmemize 54 bin yüreklilik işlemi ile 71 milyar TL kredi ve 61 bilyon TL’lik kefillik kullandırdık. İlave adına, ülkemizin üretim kapasitesini ve ihracat potansiyelini artırmak amacıyla ihracatçılara ve turizm sektörüne akla yatkın faizli, uzun vadeli toplam 150 bilyon TL’lik emniyet imkanı sunduk” dedi.KOBİ’LERİN KULLANDIĞI KREDİLERÜlkenin büyümesi ve kalkınmasında şanlı aynı çalım üstlenen KOBİ’lerin bankacılık sektöründen kullandıkları güven hacminin, ekim ayı itibarıyla 1,7 trilyon TL’yi aştığını aktaran Icra Vekili Nebati, “KOBİ kredilerinin tarihî ortalamasının 3 merhametsizce üzerinde yetik olması modelimizin çıktılarıyla uyumludur. KOBİ kredisi kullanan müşteri sayısı, eylül ayı itibarıyla 4,3 milyon adedi geçmiştir” diye konuştu.Bakan Nebati, Tarım Bankası ve Tarım Güven Kooperatifleri eliyle 2022 yılında 923 bin üreticiye yaklaşık 116 milyar TL’lik kaynak getiri destekli yüreklilik kullandırdıklarını, bu kredilerden doğan faizin, sayı farkı yüzde 70’ini karşıladıklarını, sonunda üreticilere bütçeden 6,4 milyar TL nema desteği sağladıklarını söyledi. Bu tutarın yıl böylelikle 10,5 milyar TL’ye ulaşmasını beklediklerini vurgulayan Vekil Bitkisel ayrıca, bu yıl ortamında zirai üreticiler üzere hazne ürem destekli kredilerin tamamında kayırıcı limitleri yükselttiklerinin dahi altını çizdi.Esnafa sunulan repo desteğinin sene sonuna büyüklüğünde 9,8 bilyon TL’ye ulaşmasını öngördüklerini anlatan Bitkisel, “Bunlara ekleyerek Ahali Bankası marifetiyle esnaf ve sanatkarlara 100 bilyon TL’lik hazne repo destekli güven kullandırımını başlattık” dedi.’BÜTÇE AÇIĞININ GSYH’YE ORANINI 1,5’E İNDİRMEKTE KARARLIYIZ’Bitkisel, 2022 yılı bütçe gelirlerinde diri artma olduğunu belirtip, şu açıklamada bulundu: “2022 yılında birlikte, müspet seyreden kazançlı aktiviteyle birlikte ağırlıklı yerine dirimlik ve kazançlardan alınan bilavasıta vergilerin katkısıyla bütçe gelirlerimiz yaşayan tıpkısı artma göstermiştir. Bu yıl dahi doğal gaz ve ruh tüketimine müteveccih sübvansiyonlara, içtimai kesimlere sağladığımız ilave desteklere, çalışanlar ve emeklilerimize yaptığımız sevap ve mahiye artışlarına ve vazgeçtiğimiz vergi gelirlerine karşın, merkezi dümen bütçe açığının GSYH’ye oranının yüzde 3,4 namına gerçekleşmesini bekliyoruz. 2022 yılında umumi yönetim bütçe açığının milli gelire oranının, Japonya’dahi yüzdelik 7,9, Fransa’de yüzde 5,1, İngiltere’üstelik yüzdelik 4,3, Hindistan’bile yüzdelik 9,9 ve Çin’de yüzdelik 8,9 olması öngörülmektedir. Görüldüğü amacıyla ülkemiz bütçe performansıyla mütekâmil ve gelişmekte olan ülkelerden fazlalık ayrışmaya bitmeme etmektedir. 2023 yılı bütçesi da önceki bütçelerde olduğu kabilinden mali düzen bağı anlayışıyla hazırlanmıştır. Ölçülü Vadeli Izlence döneminde, Türkiye Iktisat Modeli kapsamında amme mali yapısının daha birlikte güçlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda, bütçe açığının GSYH’ye oranını program dönemi böylelikle yüzdelik 1,5’e indirmekte kararlıyız. amma velakin, çevrim böylelikle getiri dışı bütçe dengesinin GSYH’ye kerem olarak yüzdelik 1,3’e ulaşmasını öngörüyoruz.”‘ELEKTRİK VE SAF GAZDA SÜBVANSİYON SAĞLIYORUZ’Bakan Bitkisel, 2022 yılında enflasyonla mücadele kapsamında 276,8 milyar TL idrak gelirinden vazgeçtiklerini söyleyerek, “Vatandaşlarımızın gelgel güçlerini gözeterek, enflasyonla mücadeleye vergi politikaları eliyle üstelik şanlı destek sağlıyoruz. Besin ürünlerindeki KDV’yi yüzdelik 1’e indirdik. Azık ürünlerinin küresel gayrimuntazam satışlarında KDV devlet farklılığını ortadan kaldırdık. Yeme içmece hizmetlerinde, asıl sililik ürünlerinde, meskenlerde kullanılan ve çiftçimizin kullandığı elektrikte, KDV oranını yüzde 8’e indirdik. Arsa ve yerey teslimlerinde KDV oranını yüzdelik 18’den yüzde 8’e indirdik. Basamak teslimlerinde KDV uygulamasını aşamalı hale getirdik. Vatandaşlarımızın hanelerde kullandığı doğal gazda yüzdelik 80, elektrikte ise 1’inci kademede kısaca yüzde 50 terviç sağlıyoruz. Yani maliyeti 300 TL olan tıpkı elektrik sarfiyatının vatandaşımıza faturalanan kısmı yalnız 150 TL’dir, küsurat 150 TL’si ise desteklenmiş edilmektedir. doğal gaz içinse bu tutarlar henüz çarpıcı olup maliyeti 500 TL olan gaz tüketiminin çabucak 100 TL’si vatandaşımıza fatura kendisine yansırken 400 TL’lik balaban kısmını devletimiz karşılamaktadır” açıklamasında bulundu.2,1 milyon haneye 150 kilovat saate büyüklüğünde hareketlilik tüketim desteği sağladıklarını nâkil Nebati, “Hedefimiz bu desteğin 4 milyon haneye çıkarılmasıdır. Bu kapsamda, 2023 yılında Toplumsal Teavün ve Dayanışmayı Teşvik Fonu’na 4,8 milyar TL tutarında hakikat ayrılması planlanmıştır. Eş ayrımsız uygulamayı 2022 yılında katiksiz gazda dahi hayata geçirdik. Halihazırda gerekseme sahibi 331 bin haneye 900 TL ile 2 bin 500 TL arasında ayrımsız tutarda, yılda 2 sefer ödenecek şekilde fatura desteği veriyoruz. Bu kapsamda, 2023 yılında Içtimai Teavün ve Dayanışmayı Heveslendirme Fonu’ndan 1,8 bilyon TL tutarında gerçek ayrılmıştır” dedi.Anahtar dışı ekonomiyle mücadelede etkinliği artıracaklarını duyuran Nebati, “Alacak uygulamaları ile saymanlık ve raporlama hizmetlerinde dijitalleşmeyi yaygınlaştırıyoruz” dedi.HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI 2023 YILI BÜTÇESİNebati, Kaynak ve Maliye Bakanlığı’nın, 2023 yılı bütçe teklifine ilgili, “Bakanlığımız asıl hizmetlerine ilişkin namına Finansal Sistemin Geliştirilmesi ve Sigortacılık Programı, Hazne Varlıklarının ve Yükümlülüklerinin Yönetimi Programı, Araç Dışı Ekonomiyle Mücadele Programı ile Mühim Yönetim ve Esas Tahsisi Programı vadi almaktadır. Bakanlığımızın 2023 yılı bütün bütçe teklifi 2,2 trilyon TL’dir” diyerek konuştu.
