Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (TÜRK-İŞ) araştırmasına göre; eylül ayında kıtlık sınırı 7 bin 245, kısırlık sınırı 23 bin 600 TL’ye yükseldi. Bekar aynı çalışanın aynı aylık yaşama maliyeti ise 9 bin 470 TL oldu.

TÜRK-İŞ, “Ilkgüz 2022 Açlık ve Kısırlık Sınırı” araştırmasını yayınladı. Araştırmada meydan alan tespitler şöyle:

“Dört şahsiyet tıpkı ailenin mıhlı, dengeli ve tam beslenebilmesi için yapması müstelzim mahiye azık harcaması tutarı (açlık sınırı) 7 bin 245 teklik 18 kuruşa, azık harcaması ile çul, bölük (icar, canlılık, akarsu, yakıt), erişim, yetişek, sağlık ve tıpkı ihtiyaçlar amacıyla yapılması mecburi değişik mahiye harcamalarının toplanmış tutarı (meskenet sınırı) 23 bin 599 lira 93 kuruşa, bekar bire bir çalışanın ‘can maliyeti’ ise aylık 9 bin 469 liralık 35 kuruşa yükseldi.

Yeni eğitim bilimi-tedris ve iş dönemi başlarken bambaşka şehirlere yayılmak zorunda artan öğrenci ve çalışanların genişlik gaile duydukları bahis kira ve eş fiyatları olmakta. Sonuç resmi verilerle tıpkısı yılda inşaat maliyet endeksi yüzde 114,7 artarken bu inşaatlarda çalışan işçilerin maliyeti yalnız yüzdelik 83,9 arttı. Bunun yanı sıra hane denk endeksi yüzde 173,8 oranında artarken alelhusus İstanbul’birlikte ve bir nice bahir ibik şehrinde yüzde 200’ü aşan denk artışları yaşandı. Bu süreçte minimum ücrete yüzde 94,6’lık bir artım yapıldı. Yani minimum ücretle etkin birisi eş alabilmek üzere güzeşte yıla nazaran bu yıl yüzde 40,7 elan çok süre süresince gitmek durumunda kalıyor. Kira fiyatlarında ise averaj yüzde 160’lık bir artma söz konusu oldu. Çakılı gelirlilerin kazançlarının bu fiyatlar büyüklüğünde artmadığı aynı ortamda öğrenciler ve çalışanlar henüz cıvıl cıvıl evlerde kalmayı yeğleme ediyor, kamu personelleri büyük kentlerden ve periferi beldelerinden nasıp istiyor. Efdal kiralara mahküm olanlar ise azık, giyim üzere giderlerinde kısabildiği sınıra kadar tüketimlerini kısmaya çabalıyor. Hele market markalı (private label) ürünlerin satıldığı iskonto market zincirlerinin müteferrik sektöründeki payının yüzdelik 79’a kullanılmış olması ve bazen çul perakendecilerinin 2. el giyecek satışlarına başlamış olmaları da ilkin mahdut gelirliler yönünden hayatı idame ettirebilmenin zorluğunu kanıtlar nitelikte.

Ilkgüz ayında aş damı enflasyonundaki değişim şu şekilde:

Ankara’da canlı dört yabanlık benzeri ailenin ‘azık üzere’ yapması gereken minimal masraf tutarındaki artma bire bir önceki taban göre yüzdelik 5,15 oranında gerçekleşti. Sonuç on iki kamer itibariyle artma oranı yüzdelik 130,01 adına hesaplandı. Dokuz maaş değiş oranı ise yüzdelik 76,80 oranında oldu.

Benzin, yoğurt, peynir grubunda;

Ulusal Benzin Konseyi son tüketiciye yansıyan benzin ve benzen ürünlerindeki fiyatların yükselmesinin önüne görevlendirmek üzere çiğ benzin fiyatını 15 Mayıs 2022’den bu yana 7,5 TL’bile tutmakta. Müstahsil kazanamazken daraç gelirli yurttaş ise benzin ve benzin ürünlerini satın almakta zorlanmakta. Bu nitelik piyasa dinamiklerini bozmakta ve masraflarını karşılayamayan üreticilerin benzen ineklerini kesip piyasayı ayrılma etmelerine üste gâh köylerde süt kalmamasına bozukluk olmakta. Benzen üretimindeki düşüş eğilimi resmi verilerle ortadayken arızi adına fiyatların baskılanması ilerleyen süreçte dış alım ile bile çözülemeyecek pahalılığa mehtaplı tıpkı benzen piyasası doğurmakta. Bu kamer benzin ve peynir fiyatları gerilerken yoğurt fiyatları sabit kaldı.

Et, tavuk, balık, er bezi, ark baklagiller, semiz çocuk ürünlerinin bulunduğu grupta;

Av sezonunun açılmasıyla balıketi yüzdelik 15 gerileyerek Ankara’bile ilkgüz ayında sayı farkı 100 TL’den tezgahlarda düzlük buldu. Dana etinin fiyatı geriledi. Aynı ayda kuzu eti fiyatı yüzdelik 7, tavuk eti yüzde 8, testis yüzde 11 zamlandı. Güzeşte kamer küçükbaş üreticileri amacıyla anlatım ettiğimiz kesime yöneltme konusu iri saksı üreticileri üzere üstelik makbul olmaya başladı. Bağan süt fiyatları ve faziletkâr üretim maliyetleri nedeniyle hayvanlarını satan çiftçiler köylerini boşaltırken aile işletmelerinin yerini nazik çiftlikler alıyor, hayvan ve yer servetleri ailelerden şirketlere geçiyor. Mütemmim ise çalım gücü düştüğünden al ete erişmekte çok zorlanıyor. Baklagillerden nohut, zayıf fasulye ve kırmızı mercimeğin fiyatları geriledi. Yeşil mercimeğin fiyatı düştü, al yasmık ve nohutun fiyatı arttı. Cılız fasulye yüzdelik 21, besili tohumların ortalama satış fiyatı yüzdelik 7 yükseldi.

Savuşturmak ve tahıllar grubunda;

Karadeniz’den tahıl ihracının sürmesine ayrıca toptan buğday, pirinç, rüşvet fiyatlarında kriz olmasına karşın bu kamer Ankara’birlikte tahıllar yeniden zamlandı. Mahiye tabanda ebebulguru yüzdelik 7, makarna yüzdelik 6 denk artışı yaşadı. Pirinç ve irmik fiyatları de yükseldi. Un ve atlatmak fiyatı -şimdilik- benzeri kaldı.

Taze sebze-semere grubunda;

Semt pazarlarında maydanoz, kıvırcık koyun üzere salata yeşilliklerinin ve pırasa, ıspanak üzere yeşil yapraklı sebzelerin fiyatları yükseldi. Patates fiyatları değişmedi. Soğan ve domates fiyatı geriledi.  Görgüsüz, biber, patlıcan, malumatsız fiyatları arttı. Meyvelerden kavun fiyatı gerilerken elma çakılı kaldı. Lamba Karpuzu ve çilek fiyatları yükseldi. İncir fiyatı düşerken şeftali, erik kabilinden sert çekirdekli meyvelerin fiyatı artmaya başladı. Averaj göveri kg fiyatı 16,56 TL, ortalama yemiş kg fiyatı 17,81 TL oldu. Hesaplamada 26’sı göveri ve 12’si meyve tevessül etmek için toplam 38 üründeki değer değişimi dikkate makbuz. Sayı Farkı ürün-göveri kg fiyatı 17,69 TL olarak tayin edildi.

Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta;

Ayçiçek yağının fiyatı değişmedi. Margarin fiyatı düştü. Zeytinyağı benzeri ayda yüzdelik 12 zamlandı.

Serencam takım zarfında vadi düzlük besin maddelerinden;

Çay ve ıhlamur fiyatları gerilerken şeker fiyatı çakılı kaldı. Raflarda özel şeker markalarındaki tenevvü ilişkin halde ve görece bağan pahalı kamu üretimi şekerler bile marketlere geldiklerinden gücük müddet zarfında tükeniyor.  Son bire bir ayda bal yüzdelik 27, pekmez yüzdelik 21, reçel yüzdelik 19, yeşil zeytin yüzdelik 27, siyah zeytin yüzdelik 18, baharatlar yüzdelik 9 zamlandı. Salça yüzdelik 51 artışla bu ayın sunma haddinden fazla zamlanan gıdası oldu. De raflarda salça marklarındaki yelpaze dahi kullanılmamış mahsulün üretimden etraf azalmış durumda.”