TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda muhalefetin konuşmasını “Yaymaca oldu biraz” diye eleştirdiği Cumhur Reisi Yardımcısı Fuat Oktay, “Dolayısı ile bu akıbet bütçedir, bundan sonraki şu bütçedir, bu bütçedir. Bunu göreceksiniz, bunun akıbet bütçe olmadığını dahi göreceksiniz.  Elden bu dönemin sonuç bütçesi, inşallah ati yıllarda bile aslında Halk İttifakı kendisine sunmaya devam edeceğiz. Milletimiz 15 seçimde olduğu üzere gine sizlere birlikte bizlere üstelik bire bir mesajı verecek. Net kuvve, ara vermek namevcut yola devam diyecekti. Sizin sahne ortada olmaksızın evvel ayrımsız namzet belirlemenizde kâr vardır diyerek düşünüyorum” diye konuştu.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2023 yılı bütçe maratonu bugün başladı. Bugün komisyonda 2023 yılı bütçe kanun teklifi, 2021 yılı stabil hesap yasa teklifinin geneli ve 2021 yılı Sayıştay raporları görüşüldü. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, milletvekillerinin sorularını şişman yanıtladı. Oktay şunları söyledi:

“Yönetimde saydamlık, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerini benimsemiş aynı hükümet namına. Bütçe ve stabil hesabın rastgele detayını açıklıkla milletimizle paylaşıyoruz. Temas sene bu bütçe kimin, neyin bütçesi kadar sorulara muhatap olduk, bu yıl bile bir sorulara muhatap olduk. 2023 yılı bütçesinin vatandaşımızı küresel belirsizliklerden koruyacak, rastgele kesimden vatandaşımızı kollayacak, adil ve içtimai ayrımsız bütçe olduğunu rapor etmiştim, bugün bile tekrarlıyorum.

2023 yılı bütçemizde içtimai harcamalar için ayırdığımız kök miktarını 258,4 milyar liraya çıkardığımızı anlatım etmiştik. Esasen aynı kere daha ikilemek istiyorum. Bu cirim 2023 yılı bütçesinin yüzde 5,8’ine balya gelmektedir. 2002 yılında bu fehamet yüzde 1,3 ile ayrılan esas miktarı 1,6 bilyon liraydı. Neden 2002 ile sürekli kıyaslıyorsunuz diyorsunuz.  Tığ mihenk taşı namına görüyoruz.

2023 bütçemizde 65 gözyaşı üstü yaşlılardan, özürlü vatandaşlardan ve sakat vatandaşların yakınlarından oluşan kısaca 1,4 milyon kişiye bağlanan aylıklar için 31, 3 bilyon, 555 bine yakın özürlü vatandaşımızın evde bakımına destek amacıyla 28 bilyon, TOKİ içtimai bölük finansmanı için 10 bilyon, eş bindi programı üzere 7,5 bilyon liralık soy ayırdık.

Sosyal kesimlere müteveccih bütçeden sağladığımız kaynaklar bunlarla sınırlı değildir. Toplumun değişik kesimlerine 2023 yılı bütçemizde sağladığımız bol bolamat katkısı yaklaşık 1 trilyon 200 liraya ulaşmaktadır. Bu hacim bütçenin yüzde 27’sine tekabül etmektedir. 2023 bütçesinde doğalgaz ve neşelilik sübvansiyonları üzere 600 milyar lira, minimum ücretin alacak dışı tutulmasıyla 300 milyar liralık, nemli, özürlü, mütekait, dul ve eytam üzere topluluk kesimlerini korumak amacıyla yapılan algı indirimleri kapsamında 51 bilyon liralık vatandaşımıza destek sağlamışızdır.

Besin güvenliği ve zirai kalkınma milli güvenlik meselesi adına gördüğümüz ve üstüne alelhusus eğildiğimiz konuların başında geliyor. 2023 yılında tarıma 142, 9 bilyon lira soy ayırıyoruz. 54 bilyon değil. Sunumda benim anlatım ettiğim 54 bilyon sadece tarımsal destek programları üzere ayrılan ödenektir.

“BÜTÇEYİ KİM SUNMALI” TARTIŞMASI

Bütçeyi kimin sunacağı ile alakalı istifham vardı. Bu sene nereden icap etti da gündeme getirildi, Anayasal ağız dalaşı diye. Bizim zihnimizde uzaktan yakından hakeza benzeri istifham var, ne dahi Temel’evet aykırılığı ile alakalı engin yakından değme tereddüt var. Temel Bap 161, Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini finansal yılbaşından sunu beş altı 75 periyot önce TBMM’ye sunar diyor. Elhak Cumhurbaşkanı sunuyor bütçeyi, sunmuştur zaten. Sunardan gaye, imzası ile buraya gönderdiği konudur, tığ vatandaşımıza açıklamışızdır, buraya birlikte gelmiştir.

Bütçenin kim tarafından sunulacağı da Divan İçtüzüğünün 67’inci maddesi ile sınırlı olup, buna göre yürütme hesabına  Reisicumhur Yardımcısı veya tıpkı bakan sunuş yapabilmektedir.

“ÇİFTÇİLERİMİZDEN UZAK DEĞİLİZ”

Çiftçiden illerden haberiniz var mı diye sorular oldu. Bizim kendimiz birlikte çiftçilerden uzak değiliz, alelhusus alelhusus illerimizden vatandaşlarımızdan katiyen uzak değiliz. Başta Cumhurbaşkanımız görünmek için.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin getirdiği faydaları, istikrarı, net ve acul değişmeyen kabul etme imkanlarının zahir Türkiye’ye fayda adına döndüğünü kesin olarak görürsünüz. Özellikle aut politikada olsun, krizlerin yönetiminde olsun bunun sonuçlarını görüyoruz. Bunu uygularken dahi vatandaşımızdan asla irak kalmayız. Yalnız fiziki anlamda değil, gönül bağımızı on paralık kimse koparamazdan vatandaşımızdan. Gidip miting alanlarında konuşup de dönmeyiz, dönen insanlar dahi değiliz. Kesinlikle vatandaşımızın içindeyizdir. Bunun üstelik liderliğini Cumhurbaşkanımızın kendisi yapar, milletiyle ikbal bağı kurmuş olması serencam 15 seçimdeki başarısının üstelik net göstergesidir.

“AÇIK NIYET, DURMAK NAMEVCUT YOLA DEVAM DİYECEKTİR”

Dolayısı ile bu sonuç bütçedir, bundan sonraki şu bütçedir, bu bütçedir… Bunu göreceksiniz, bunun akıbet bütçe olmadığını da göreceksiniz.  Hemen bu dönemin akıbet bütçesi, inşallah gelecek yıllarda de esasen Cumhur İttifakı yerine sunmaya devam edeceğiz. Milletimiz 15 seçimde olduğu üzere tekrar sizlere bile bizlere dahi bire bir mesajı verecek. Kesin nabız, ara vermek namevcut yola devam diyecekti. Sizin görüntü görmeden önceki aynı aday belirlemenizde yarar vardır diye niteleyerek düşünüyorum.”

Oktay’ın sözlerine “Propaganda oldu biraz” diyerek muhalefetten eleştiri geldi.

“KÜLLİYE HERKESE AÇIKTIR”

Oktay, kadınlara bile destek verdiklerini açıklayarak, “Yüzlerce kadın dikici, sizin saray bizim milletin evi dediğimiz Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde Sayın Cumhurbaşkanımızla bire bir araya gelmiştir” dedi.  HDP Ağrı Mebus Dilan Zekâ Taşdemir, “Tığ da gelebilir miyiz?” diye sordu. Oktay, “Elbette ki gelebilirsiniz. Külliye herkese açıktır. Buradan giderken bu arada geçelim, bura milletin evi” diye niteleyerek yanıt verdi.

Oktay, “Yüzüncü yılın bütçesi milletle iç içe, milletin ta kendisi olan dalavere anlayışımızın finansal alana yansımasıdır” dedi.

TTB BAŞKANI FİNCANCI’YI GARAZ ALDI

Oktay, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin kimyasal silah kullanmış olabileceğini söylediği üzere gözaltına alınan Türk Tabipleri Birliği Başkanı Şebnem Korur Fincancı’nın fotoğrafını taşıdıkları üzere HDP’li milletvekillerini eleştirerek, “Hangi hikmetse bazen hatiplerin kayırıcı hakları savunucusu diye niteleyerek bigünah göstermeye çalıştıklarının evinden, arabasından mermiler, fişekler ve örgüt dokümanları çıkıyor” dedi.

“CEBİNDE BASIN KARTI VAR DİYE KİMSE KENDİNİ HUKUKUN ÜZERINDE GÖREMEZ”

Oktay, gözaltına alınan gazetecilerle ilişik bile değerlendirmede bulunarak, “Gazeteci dediklerinizin dahi ki olduğunu, ne olduğunu gördük. Cebinde matbuat kartı var diyerek kimesne kendini hukukun üzerinde göremez. Bu ben bile olsam, siz üstelik olsanız. Yıldırı ile arasına uzaklık koymayan de sonucuna katlanır. Biz defaten 85 milyonun bütçesi dedikçe, bazıları dini azlık, etnik azlık diyerek, ayrışmayı beslemeye çalışıyor. Ülkemizde azınlıklara müteveccih yöntem ve çalışmalar Lozan Hazar Anlaşmasının ilgilendiren hükümlerine akıllıca şekilde belirlenmektedir. Başkaca tığ onun birlikte haddinden fazla ötesine gitmekteyiz” diyerek konuştu.

Oktay, Türkiye’deki Alevilerin beklentilerinin yakalamak ve hal yollarını seçmek üzere tedarik yaptıklarını söyleyerek, cemevlerine ilgili kanun tekliflerini anımsattı.  Oktay, “Ülkemizi Türkiye yüzyılına hazırlarken milletimizin yekpare kesimlerinin, beraberliğini, kardeşliğini güçlendirecek adımlara hususi ehemmiyet veriyoruz. Biz bu milleti hizmetkar olmaya geldik derken, hiçbir grubu bile dışarıda bırakmıyoruz, zira biz bu milletin ta kendisiyiz. 85 milyona ayrım gözetmeden eserlerimizle konuşmaya bitmeme ediyoruz” diye konuştu.

AÇIĞIN KAPANABİLECEĞİNİ AÇIMLAMA KOYARAK VAAT ETTİ

Oktay, akan açıkla ilgilendiren üstelik “Akan işlemler açığı bu sene erke faturasında gözlenen gök bilimsel denk etkisi ile izafi efdal seyretmekte. Erke dışında üstelik akan amal fazlası verdiğimizi üstelik izah etmek isterim. Ati yıl enerji faturasının gerilemesi ile dahi cari işler açığımızın yüzde 2,5 seviyelerinde akseptans edilebilir tıpkı düzeye gerilemesini bekliyoruz. Eğer global ve lehçe boyuttaki şartların normalleşmesi öngörüsü ile. Kim şu anda hakeza bire bir öngörü için elan er” diye yorum yaptı.

Oktay, “Cari işler açığının esas nedeni yükselen küresel erke fiyatlarının enerji ithalatımızda mefret artışa neden olmasıdır” dedi. Oktay, erke fiyatlarındaki artış olmasaydı Türkiye ekonomisinin cari çok vermiş olacağını müstakbel sürerek, “Bu, erke faturalarımızda 50 bilyon doların üzerinde ilave benzeri artışa meni etmektedir. Ayrımsız ayrıksı ifadeyle bu sene astronomik enerji fiyat artışları olmasaydı, 2022 yıl sonunda ekonomimiz akan aşkın vermiş olacaktı” diyerek iddiasını sürdürdü.

TOGG AÇILIŞINA NIDA ETTİ

Oktay, TOGG fabrikası açılışına muhalefeti davet ederek, şunları söyledi:

“İkinci çekirdeksel santralinin yapımı şu anda planlama aşamasında, bu konudaki müzakerelerimiz bile başladı. Enerji sektörünün günümüz dünyasında belirleyici olan en koca hesaplı ve politik unsurlardan biri olduğu bilinciyle, dünyadaki aktüel gelişmeler ışığında enerji sektörünü yeryüzü akla yatkın ve faal şekilde destekleyecek ve yönlendirecek politika ve düzenlemeleri hayata geçirmeye bitmeme edeceğiz. Akan çok hedefli büyümeyi destekleyecek şekilde faziletli melfuf değer ve yüksek teknolojiye cemaat yatırımları heveslendirme ediyoruz.

Bu çerçevede; sonuç yerine İzmir, Kocaeli, Sakarya ve Adana illerimizde, çağ paneli, kimyevi yön, hibrit ve yükleme edilebilir araba ile batarya üretimlerini kapsayan 20 milyar liralık tutarındaki 4 büyük yatırıma proje bazlı heveslendirme sağladık. 29 Ekim Cumartesi günü de geçmiş yerli ve milli elektrikli aracımız TOGG’un fabrikasının açılışını yapıyor, önceki aracımızı banttan indiriyoruz. Davetlisiniz. Mega projelerimizi soruyordunuz evet.”

KKM TUTARI 1,45 TRİLYON LİRAYA ULAŞTI

Oktay, kur korumalı mevduat üzere ise şu açıklamayı yaptı:

“Hem vatandaşlarımız hem dahi şirketlerimiz KKM uygulamamıza balaban hazzetme göstermiştir. 21 Ilk Teşrin 2022 tarihi bakımından KKM’ye iştirak sayısı 2,3 milyon kişiyi aşarken bütün hacim üstelik 1,45 trilyon TL’yi önceki ve mevduattaki TL payı yüzdelik 50’ye yaklaşmıştır.  Bu nitelik düşük dirimsel gruplarından toplanan vergilerin tevdiat sahiplerine aktarıldığı iddialarının aksine, KKM’nin tabana yayıldığını ve tüm halkımıza seslenme eden benzeri finansal yapıt olduğunu ortaya vazıh koymaktadır.

Temas vatandaşımız akıllıca gördüğü kadar tasarrufunu bu hesaplarda değerlendirebilmektedir, cirim üstüne gelişigüzel hangi tıpkısı alt evet bile dip temel bulunmamaktadır. Bu kapsamda kırat korumalı mevduat sahiplerine sağlanan destekler, ferdî tekaütlük sistemine sağlanan destekler (kerem katkısı) kadar tasarrufları heveslendirme edici ve eksiksiz bire bir bindi kabilinden görülmelidir. KKM ile döviz mevduat hesaplarının bütün mevduatlardaki payında 10 puandan daha çok aynı tenakus olmuştur. Gine, bankaların döviz yükümlülükleri sakıt ve 2021 Kasım ayında TL mevduatların averaj vadesi 24 günken, 2022 Ağustos kocaoğlan itibarıyla 45 güne çıkmıştır.

KKM uygulamasının döviz sıska oynaklığı ve ayrıksı makroekonomik göstergeler üzerindeki müspet etkisine nazaran maliyeti mecbur olmuştur.  2022 Ilkgüz sonu itibariyle KKM uygulamasının bütçeye maliyeti 84,9 milyar TL’dir ve bu doğrusu halkoyu ile slayt aynı şekilde paylaşılmaktadır. KKM uygulaması niteliği bakımından kamunun borçlanması karşılığı ortaya sâdır tıpkısı zor olmadığı üzere faiz harcaması adına değerlendirilmemekte; bu kapsamda oluşan harcamalar dahi bütçenin akan transferler kaleminde izlenmektedir.”

Oktay, düzey korumalı yatırım ile ilgili Hazne ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı rakamı ise “KKM sebebiyle Eşkâl Bankasında oluşan maliyet, Hazne ve Maliye Bakanlığının açıkladığı rakamların altındadır” diye niteleyerek değerlendirdi.

Oktay, TOKİ konutları ile ilişik de şöyle bilgelik verdi:

“Vatandaşlarımızın alım gücünü doldurmak üzere İlk Evim İlk İş Yerim projesi hayata geçirilmektedir. Proje kapsamında 5 yıllık dönemde 500 bin konut, 1 milyon konut amaçlı arsa ve 50 bin hareket yeri yapılacaktır.

Toplam 360 bin özgür birimden oluşan ilk aşama 2 yılda bitecektir. Yapılacak olan 500 bin bölük, 240 ay mehil ile satışa sunulacak olup; alt yapıları ve imarı hazırlanmış bölük amaçlı arsalar, vatandaşlarımıza 10 sene vadeyle faizsiz namına verilecektir.

FAİZ VE BORCA İLİŞKİN İDDİALI KONUŞTU

Oktay getiri ve takanak ilişkisine ilişkin de muhalefetin sorularını şöyle yanıtladı:

“2020 yılı böylecene 36,2 bilyon dolar olan ensiz içi döviz cinsi borç stoku, 2021 yılı böylelikle 29,9 bilyon dolar, Eylül 2022 sonu itibarıyla ise 25,8 milyar dolar seviyesine gerilemiştir. Önümüzdeki dönemde ensiz içi döviz cinsi borç stoku aşamalı namına azaltılmaya bitmeme edilecektir. 2021 yılsonunda 29,9 bilyon doları yurtiçi döviz cinsi takanak stoku, 109,7 milyar doları ise mikro dışı vecibe stoku doğmak için merkezi yönetim toplanmış döviz cinsi takanak stoku 139,6 bilyon dolar iken söz konusu yığılım 2022 yılı Teşrinievvel ayı itibari ile kısaca 7 milyar dolar azalarak 133 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Arsıulusal piyasalar tarafında ise finansmana erişimin zorlaştığı 2022 yılında, yatırımcıdan alçak arzu gören 3 ayrı ihraç ile toplanmış 7,5 bilyon dolarlık aut finansman sağlanmıştır.

Faiz harcamalarının milli gelire oranı 2002 yılında yüzde 14,3 iken, 2021 yılında yüzde 2,5’e büyüklüğünde gerilemiştir. 2022 yılında ise bu oranın eş seviyede gerçekleşmesi beklenmektedir. KEZ tanımlı umumi yönetim borç stokunun katışık yurtiçi hasılaya oranının 2021 yılı böylecene yüzdelik 41,8, 2022 yılı ikinci çeyreğinde ise yüzdelik 39,3 seviyesinde gerçekleşirken, bu yılsonunda 36,7’e düşmesi, Ilımlı Vadeli Program (2023-2025) dönemi böylecene ise yüzde 32,1’e gerileyerek program dönemi boyunca yüzdelik 60 olan Maastricht Kriterinin berenarı altında seyredeceği öngörülmektedir.  söz konusu izzet AB ülkelerinde averaj yüzdelik 86,4 seviyesinde seyretmektedir.”

Oktay’ın konuşmasının arkası sıra 2023 yılı Merkezi Hile Bütçe Yasa Teklifi ile 2021 yılı Merkezi Idare Merkeziz Hesap Kanunu Teklifinin maddelerinin görüşülmesine  geçilmesi ve 2023 bütçe ve 2021 yılı değişmez hesap yasa teklerinin bir numara ve ikinci maddeleri  AKP ve MHP’li milletvekillerinin oyları ile akseptans edildi.