TAMER ARDA ERŞİN

Van’birlikte, özelleştirilen arıtma tesisinden Van Gölü’hangi boşaltılan kanalizasyon suyu dolayısıyla ağız şeridinde gölün rengi kahverengiye dönmüş durumda. Tesisten göle deşarj noktasından numune alınmadığı öğrenilirken cari suyun tam oranda arıtılmadığı şüphesi var. Tuşba ilçesine merbut İskele Mahallesi’nde tüvana yurttaşlar ise tesisten sâdır acı sendrom zımnında saf hava soluyamaz arkaç gelmiş ve hayatlarının cehenneme döndüğünü söylüyor. Yurttaşlar, tesisin tam tasfiye yapmadığını ve çevreyi kirlettiğini müstakbel sürerek tesisin uğrunda protesto düzenledi. Tesisin yöneticilerinden biri, CHP heyetine vukuf verirken evvel ateş kokuyu akseptans etti, gazetecilerin sorularını yanıtlarken ise nişanlık olmadığını savundu.

Van Akarsu ve Kanalizasyon İdaresi’nin (VASKİ) Van’ın Tuşba ilçesine tutkun İskele Mahallesi’nde çarkıt bünye yerine yaptığı yıpranmamış tasfiye tesisi özelleştirildi. İskele Mahallesi’nde etkili yurttaşların aktarımına göre; organizasyon nesir edilirken parklar yapılacağı ve yeşil antika ile yaşanılabilir aynı düzlük oluşturulacağı, tesisten dahi kimsenin etkilenmeyeceği sözü verildi. Fakat bu saraka tutulmadı ve tesisten elem semptom yayılmaya başladı. Mahalleli, organizasyon uğrunda defalarca protesto düzenledi ve en son protestolarına CHP Van İl Başkanlığı ve CHP Gün Doğusu Masası heyeti dahi katıldı.

Yurttaşlar, tesisin havayı kirletmesi nedeniyle daima hastalandıklarını dile getirdi. Kürtçe mütekellim Vanlı benzeri kadın, “Evimde oturamıyorum. Elan dayanamıyorum. Kokudan çevre dayanamıyorum. Biz de bu ülkenin çocuğuyuz. Ego bu ülkeye zahir ‘devletim’ diyorsam o da bana baksın, erbap çıksın. Bu sendrom giderilsin” dedi.

Genç benzeri kadın bile bölgelerinin önemsenmediğini ve kendilerinin araz ile yaşamaya mahkum edildiğini anlatım ederek, ” Şarki Anadolu Bölgesi’ni on paralık kimse önemsemiyor. Tahtta oturuyorlar ama o yazboz tahtası oturdukları ant tek yeri önemsemiyorlar. Biz, burada öğrenciyiz. Art kata çıktığım ant (nişane zımnında) ders çalışamıyorum. Odaklanamıyorum. Bu sene üniversite sınavım var” dedi.

“EVİME ARKADAŞLARIMI ÇAĞIRAMIYORUM”

Tıpkısı başka taze avrat da evlerine konuk dahi çağıramadıklarını kaydederek, “Ben, evime arkadaşlarımı çağıramıyorum. Ben öğrenciyim, evimde ders de çalışamıyorum. Hastayım, aylardır sayrılarevi şifahane geziyorum. Cildimde habire alerjiler… ‘Neden oldu’ diyorum, insan bana ‘Nerede yaşıyorsun’ diyor. Tekmil birlikte arıtmanın dibinde yaşıyorum… Bozuk semptom, leş tıpkı nişane. Yaşlılarımız içki alamıyorlar. Hastalarımız var” diye niteleyerek konuştu.

Genç avrat, deşarjın akşam yapıldığını tabir ederek, “Kokuları saat akşam 11’den bilahare çıkartıyorlar, sabah beşe kadar o işaret bitmiyor. Biz, camlarımızı evde açamıyoruz. Tığ dem alamıyoruz. Hiçbir şekilde memnuniyetimiz namevcut. İlk başta, ‘burayı yapacağız’ dediklerinde alın çıktık amma on paralık kimse konuşmadı. Bize arıtma amacıyla ‘Arıtmayı kavuşum altında yapacağız, üstünü üstelik yoğun şehir kabilinden yapacağız, rahatsız olmayacaksınız’ dediler” diyerek yaşadıkları mağduriyeti aktardı.

“RESMEN ÖLÜYORUZ”

Apayrı tıpkısı karı dahi tesisi yapanları evlerine misafir olmaya nida ederek, “Ayrımsız tün gelsinler, misafir olsunlar. Bakalım o kokuyu alacaklar mı? Dayanacaklar mı? Biz dayanamıyoruz daha çok. Zaman alamıyoruz. Biz istiyoruz ki bu araz kalksın. Çocuklarımın kâffesi alerji hastası, ben kendim öyle. Hepimiz alerji… Hepimiz rahatsızız. Boğazı kesiyor. Yöntemince ölüyoruz. İmkan dahi yok, imkan olsa hepimiz çıkarız” dedi.

CHP Gün Doğusu Masası heyetinde vadi düz CHP İstanbul Mebus Cihangir İslam, CHP Parti Meclisi üyeleri Kıvrılma Sulh Polat, Nevaf Kuvvet ve Hasan Ağa Uyar, mahallelinin sorunlarını dinlemek amacıyla alana gitti. CHP heyeti, tesisi gezdi ve arıtmanın elbet yapıldığını yerinde inceledi. CHP heyeti tesisi ülfet ederken mahalleli üstelik kuruluş yetkililerine tepkisini sürdürdü. Yapı yetkililerinin çağırdığı çevik bilek ekibi, tesisin kapasında güvenlik önlemi aldı. Kasılma yetkilileri ile mahalleli arasında kimi vakit tartışma yaşandı.

“KARINE VARSA SEN DA GÖRÜYORSUN”

Üretim yetkilisi, CHP heyetine sahayı gezdirdi ve bu sırada sorularını yanıtladı. Kameralar kapalıyken CHP heyetine bilgi verdiği sırada bölgede alamet olduğunu kabul fail kuruluş yetkilisi, gazetecilerin “Gösterge olduğunu kabul ediyor musunuz” sorusuna, “Emare varsa sen da görüyorsun hemşerim. Bunu bana istifsar” diye niteleyerek yanıt verdi. Bir çıkışlı, CHP’li İslam’a, kokuyu kendilerinin birlikte soluduklarını dile getirdi.

YETERLİ BAKTERİ TESTİ YAPILMIYOR

CHP’li İslam, arıtma işleminden geçtikten bilahare göle bırakılan suya ilişik yetkiliye, “Halen semptom var bunda” dedi. Su arıtmasında koli basili bakterisi testi yapılıp yapılmadığını soran CHP’li İslam’a tesisin mühendisi, bu testi yapmadıkları söyledi. İslam ise “Ama göle atacaksınız bu suyu. İçinde demin bunun farklı bakteriler üstelik benzer” dedi. Tesis mühendisi, kendilerinin Kentsel Atıksu Arıtma Yönetmeliği’ndeki şartlara uyduğunu ve CHP’li İslam’ın açıkladığı bakteri testlerini yapmadıklarını aktardı. İslam, “Yönetmeliğin güncellenmesi geçişsiz değil mi? Bunda E. coli, karahumma, kanlı ishal bulunmayan” diye niteleyerek sözlerini sürdürdü.

Mühendis, içme suyu olmadığı için bunları yapmadıklarını yineledi. İslam ise “Göle giren insanlar var” derken mühendis, “Yönetmelik bizden neyi istiyorsa, vekâlet bizden neyi istiyorsa” diye cevap verdi. Çıkışlı, İslam’a, göle bıraktıkları atık sudan mostra almadıklarını dahi “Ona tığ karışmıyoruz” diye açıkladı.

“ZIR ANALİZ YAPILIRKEN GELİYORSA BİLEMEYİZ”

CHP heyeti tesisi gezerken burada çalışa personelin de apotr giysisi ve maskesi üstelik olmadığı gözlendi. Yapı yetkilileri, CHP heyeti tesisi gezerken basının sorularını yanıtlamayı kabul etti. Üretim mühendisi ortamda semptom olup olmadığına ait soruyu yanıtlarken bünye yetkilisi engelleme ederek, “Tığ ona cevap veremeyiz, açıklama yapamayız” dedi. Izinli, firma ismi üstelik vermekten kaçındı. Yetkili, “Şu an burada tıpkısı koku var mı” sorusunu, ikinci misil “Bizce bulunmayan. Bak ne güzelce kokuyor” diyerek yanıtladı. Matbuat mensuplarının “Ama siz dediniz” hatırlatmasının ardından çıkışlı, “Şimdi karine varsa, sakat arıtmadan geliyorsa yahut suyun madun temizliği yapılırken geliyorsa tığ onu bilemeyiz” diye niteleyerek konuştu. Yetkili, basının “Siz olduğunu söylediniz” diyerek üçüncü öğün hatırlatmasına ise “Peki abla, varsa vardır. Siz elan gür nişanlık alıyorsunuz” diyerek cevap verdi.

CHP heyetini uğurlamak üzere tesisin dışına sâdır çıkışlı ile mahalleli ortada gerginlik yaşandı. Gerginliği yatıştırıcı CHP heyeti, henüz sonra arıtmanın deşarj edildiği noktaya gitti. Rahatlama noktasında Van Gölü’nün renginin değiştiği ve burada çocukların ve yurttaşların suya yaklaşmaması üzere ilaç alınmadığı görüldü. CHP’li İslam, burada, “Eskimemiş arıtmanın göle kavuşan suyundan karine geliyor. Bunu tespit ediyoruz burada” dedi. Füru, CHP’li İslam’a, atılmış suyun göl ile buluştuğu noktada oynadıklarını dile getirdi. Atılmış arıtmasının yapıldığı yerin dakikasında beraberinde hayvanların otlatıldığı bile görüldü.

CHP Fırka Meclisi Üyesi Bükülme Hazar Polat, inhilal noktasında şunları söyledi:

“Tasfiye tesisinin orada ağır sıklet tıpkı nişan sorunu var ama temel emare sorunu sahilde. Sahilde, rahatlama noktasında hem hayvanlar hem da halk sağlığını etkileyecek boyutta, keçiler ve koyunlar otlamaktadır. Buradaki sudan beslenen hayvan bilimi herif sağlığına kötülük vermektedir. Ayrıca burada hararetli ailelerin çocukları, bu bölgeyi oyun alanı namına kullanmaktadır. herhangi bir bariyer, bu alana geçiş yasağı bulanmamaktadır. İnsan sağlığını yıldırma fail bu alanın hem alamet sorunu vatandaşlara sirayet etmektedir hem de çocukları aheste tehlikeler beklemektedir.”

Çelik, tesisi gezerken kokuya maruz kaldıklarını dile getirerek, “Van Gölü’nün umumi rengi turkuaza dönen bir gökçe olmasına rağmen bucak uç hattının tamamında kahverengileşen benzeri su görmektesiniz” diye konuştu.

CHP’li İslam, tesisin önünde yurttaşları bilgilendirdi. İslam, şikayetleri durumunda incelediklerini kaydederek şunları söyledi:

“Gözümüzle gördük, kulağımızla duyduk, burnumuzla kokladık. Şu dürme vardık ki bakın rüzgar bu yönden eserken (göl tarafına) oraya dökülen arıtma suyu önümüzde, çarkıt tasfiye arkamızdayken tığ göle dökülen arıtma suyundan koku geldiğini ve oraya döktükleri çamurdan emare geldiğini gözlerimizle görme ettik.

“ÇOCUKLARINIZI IRAK TUTUN”

Tedbirler tam değil. Amma çocuklarımızı ve kendimizi bu arıtma suyundan ve çamurdan irak tutalım. Göle akıtılan, arıtıldıktan bilahare dökülen sonuç suyun mikrop analizi namevcut. Buranın ahenktar analizlerini Kasaba ve Şehircilik Müdürlüğü’nün yapması lazım ve bu şirketi bunlarla uyarması geçişsiz. Yalnız şirketin, yani hem işi yapanın analiz yapması tehlikesiz olmayabilir. O yüzden yansız ayrımsız gözün, hatta nötr laboratuvarların buraya gelip ihtimal seçme dönme mikrop analizi, hemen kimyasal analiz değil… Burada E. coli dediğimiz, adam dışkısındaki mikrobun olup olmadığını; tifonun, kanlı ishal mikrobunun taşınıp taşınmadığını öğrenmemiz geçişsiz. O yüzden çocukları buradan irak tutun diyorum, tedarik kendisine. Şunu sizlere meydanda söyleyebiliriz ki bu tesisin hem dökülen suyunun himaye alanı itibariyle hem bile suyun niteliği açısından tehlikesiz olmadığını ve nişane yaptığını kendimiz gözlemledik.

Bu arıtmanın filtrelenmesi esnasında filtrelerinin ahenktar değiştiği kanaatinde değiliz. Kesinlikle bunları gündemde tutacağız ve sizin hakkınızı arayacağız.”

Yurttaşlar sorunlarını CHP heyetine üstelik anlattı ve CHP heyeti, sorunun çözümü amacıyla Meclis’te ve evcil yönetimde girişimlerde bulunacakları sözünü verdi.